Al jaren probeer ik gezondere Franse Bulldogs te fokken. Zo’n 20 jaar geleden kocht ik de allereerste en niet lang daarna de tweede, maar beide hondjes mochten niet oud worden. Vanwege hun slechte gezondheid heb ik destijds (uiteraard) nooit overwogen met hen te fokken. Nadat mijn 19 jaar oude Jack Russell in 2009 overleed, wilde ik een poosje geen honden meer, maar in 2012 stopte ik noodgedwongen met werken en kwam Jenny op mijn pad, een jonge herplaatser zonder gezondheidsproblemen. Volgens haar fokker liet ze zich tijdens haar loopsheid niet dekken, dus Jenny werd al snel nadat ze bij ons kwam gesteriliseerd. Een teef die zich niet op natuurlijke wijze laat dekken is geen ‘fokmateriaal’. Jenny is intussen ruim 11 jaar oud en leeft gezellig tussen de roedel.

Samen met een bevriend paraveterinair, Chantal, heb ik in 2014 een protocol opgesteld met gezondheidsonderzoeken. Chantal werkte bij een dierenkliniek en vanuit haar ervaringen wist ze welke problemen er vaak bij Franse Bulldogs voorkomen. Denk daarbij aan rugklachten, heupdysplasie, elleboogdysplasie, slechte ademhaling, te kleine neusgaten, allergieën, oogproblemen, etc.etc. Het eerste bulletje waarmee ik fokte, Dixie, heb ik aan de hand van dit protocol laten screenen, een protocol dat veel strenger was dan dat van de rasvereniging HBC.

Dixie heeft een stamboom van de Raad van Beheer, de enige door de FCI (Europese overkoepelende organisatie) erkende organisatie die stambomen voor honden (N.H.S.B, Nederlands Honden Stamboek) registreert en uitgeeft. Sinds een aantal jaren neemt de medewerker van de Raad van Beheer die bij de fokkers thuis langsgaat om te pups te chippen, DNA af van de pups en de ouderdieren, zodat aangetoond kan worden dat de pups van de desbetreffende ouderdieren zijn. Nog niet zo lang geleden werd er namelijk op grote schaal ‘geknoeid’ met de stambomen door fokkers. Denk aan in het Oostblok voor weinig geld opgekochte pups die op het moment dat de chipper of tatoeëerder langskwam, bij de eigen pups werden gelegd en deze dezelfde stambomen kregen. Dat klopte natuurlijk van geen kant, maar deze honden zijn wel foutief geregistreerd met alle gevolgen van dien, want zo kun je natuurlijk nooit helemaal zeker zijn of je stamboom wel klopt.

Het N.H.S.B. is een gesloten stamboek. Dat wil zeggen dat er alleen door de FCI erkende stambomen worden geregistreerd. De FCI erkend slechts één stamboom afgevende organisatie per land. In Duitsland zijn verschillende verenigingen actief die stambomen afgeven, maar die niet zijn aangesloten bij de VDH (de Duitse Raad van Beheer) omdat zij andere eisen stellen aan hun fokkers. Zo zijn er vele Duitse fokkers die al jaren bezig zijn om hun Franse Bulldoggen gezonder te krijgen door ze uitgebreid medisch te laten screenen voordat ze ermee fokken en de uitslagen van deze gezondheidsonderzoeken op de stambomen van hun pups laten aantekenen. Bij de Raad van Beheer gebeurde dit altijd in zéér beperkte mate of niet, mede doordat de computersystemen er niet mee om konden gaan.

Ik kwam er al snel achter dat je binnen de FCI als fokker gaat vastlopen als je gezondere Franse Bulldogs wilt fokken. Zelfs als ze op miraculeuze wijze ineens allemaal harstikke gezond zouden zijn, kun je ze niet met langere neuzen fokken, dat bestáát eenvoudigweg niet. Niet dat alléén die langere neus voldoende is, maar het is wél een eis waaraan Franse Bulldogs tegenwoordig wettelijk moeten voldoen voordat je er überhaupt mee mag fokken. Met andere woorden: officieel mag je fokken met een hond met driedubbele hernia, mits zijn neus maar lang genoeg is.

Hoe zit dat nu precies met die neus? Daar hebben knappe koppen iets voor bedacht, want hoe meet je zoiets nou? Dat gebeurt door de Cranio Faciale Ratio (CFR) te bepalen. Daarbij meet je de lengte van de neus vanaf het punt waar deze begint tot het topje van de neus. Bij onze Marley (FCI stamboom) is dat 3,2 cm, voor een volwassen Franse Bulldog reu binnen de FCI een aanzienlijk formaat. Dan meet je de lengte van de schedel, gemeten vanaf het beginpunt van de neus tot het punt waar de schedel ophoudt. Bij Marley is dit 11,5 cm. Om de CFR te bepalen, deel je 3,2 door 11,5 en kom je bij Marley uit op 0,278. De minimale CFR die nodig is om FCI stambomen te krijgen voor zijn pups is 0,3, echter dan moet je wel een teef gebruiken die op 0,5 zit én ook aan de andere criteria volledig voldoet. Het is de bedoeling dat we in één of twee generatie naar een CFR van 0,5 gaan. Zo mogen ze ook geen enkele neusrimpel hebben en mag je geen oogwit zien als de hond recht vooruit kijkt. Los van het feit dat deze Franse Bulldogs er simpelweg niet zijn binnen de FCI, is het ook nog eens een idioot criterium, want er zijn blijkbaar Franse Bulldogs met een kortere snuit dan Marley, die toch een ‘betere’ CFR hebben. Kijk maar eens wat er gebeurt als Marley een schedeltje zou hebben van slechts 9 cm. Dan is de CFR ineens boven de 0,3. De oplossing is dus niet die langere neuzen, maar een kortere schedel! Nee, dat is echt fijn voor onze hondjes hoor. Krijg je van die Chihuahua hoofdjes waarin de hersenen in de knel komen.

Even terug naar Dixie. Zij is een van de weinige van mijn oudere bulletjes die gezond is. Prachtige rug, prima heupen en ellebogen, vrij van patella luxatie en nog veel, heel veel meer. Ondanks dat haar ademhaling goed is volgens alle tests, hoor ik nu ze bijna 9 is, af en toe als het heel warm is, tijdens een flinke wandeling wat bijgeluiden. Als je écht heel kritisch bent en ik vind dat je op het gebied van iets cruciaals als ademhaling geen concessies moet doen, denk ik dat we naar 0% bijgeluid moeten in alle situaties op alle leeftijden. Om dit te bereiken, moeten we écht met die paar gezonde bulletjes die er zijn, ook proberen om toch die kopjes en neusjes wat langer te krijgen. Binnen de FCI gaat dit niet lukken en omdat ik mij al een aantal jaren geleden realiseerde dat de FCI voor mij zeker niet heilig is, kocht ik drie jaar geleden al gewoon een teefje in Duitsland, Nellie. Zij komt van bewezen gezonde ouderdieren met langere neusjes en heeft dus inderdaad ook een langere neus. Geen FCI stamboom, maar met stamboom van een Duitse vereniging. Voor mij zijn de namen op de stamboom niet zo interessant. Ik ben veel meer geïnteresseerd in de mate van inteelt, de inteelt coëfficiënt. Tegenwoordig kun je de mate van inteelt ook laten bepalen d.m.v. DNA onderzoek, wat veel zorgvuldiger is.

Ik probeer dus éérst een teefje te vinden uit bewezen gezonde ouderdieren en alleen al dat is héél makkelijk gezegd, maar ontzettend moeilijk gedaan. Verreweg de meeste teefjes die ik heb gekocht óf gefokt zijn uiteindelijk ongeschikt gebleken voor de fok. Helaas is het nog altijd zo dat je dat als fokker zelf moet beoordelen in Nederland. In Duitsland gebeurt dat in de meeste gevallen door een onafhankelijke, zijnde niet je eigen, dierenarts. Krijg je toch een ander gevoel bij.

Nu heb ik dus een paar van die teefjes (en een reu) die best heel gezond zijn. De een heeft een wat langere neus dan de ander, de ander heeft juist weer een langere staart, maar we komen steeds dichter bij ons doel. Belangrijkste punt van aandacht vind ik toch altijd wel de ademhaling en die wordt écht beter als de honden een langere snuit krijgen, wat natuurlijk ook gewoon heel logisch is.

Tot mijn verbazing las ik afgelopen week dat er in 2021 maar liefst zes (6!) stambomen door de Raad van Beheer zijn afgegeven aan Franse Bulldog pups. Voorheen waren dat er vele honderden per jaar, misschien wel duizenden. Nieuwsgierig als ik ben, ben ik in de database gaan kijken, die vrij toegankelijk is. Inderdaad, zes pups met namen waaraan je de fokker kunt herkennen, dus het was een eenvoudig klusje om de foto’s van de ouderdieren te vinden. Ik kan je vertellen dat zelfs de grootste leek op dit gebied in één oogopslag kan zien dat deze ouderdieren zeker geen langere snuit hebben (wel heeft de moederhond een minuscuul kort schedeltje) en ook al geen rimpelloze neuzen hebben. In de database zie je de afmetingen van de neus en de schedel en dat klopt van geen kant.  Zij voldoen dus beslist niet aan de ‘richtlijnen’. Om een stamboom van de Raad te krijgen, moeten de ouderdieren dus een door een dierenarts getekende verklaring hebben waarin staat wat hun CFR is, of ze een rimpel hebben, etc. Ik ben dus héél benieuwd wie die dierenarts is die dit heeft afgegeven. Op zich heb ik er niet zo’n moeite mee dat er met honden wordt gefokt die niet aan de ‘richtlijnen’ voldoen, dat doe ik immers zelf ook tot op zekere hoogte. Het gaat mij om het feit dat er doodleuk stambomen worden afgegeven door een organisatie als de Raad van Beheer, waar je toch een bepaald vertrouwen in moet kunnen hebben.

Voor mij wéér een reden om gewoon nooit meer binnen de FCI te fokken. Het geeft namelijk op geen enkele wijze de betrouwbaarheid van de fokker of de gezondheid van de fokdieren weer en de stambomen zijn ook niet betrouwbaar.

‘Gefokt volgens de richtlijnen’ mag je dus best met een grote korrel zout nemen. Ten eerste omdat dit slechts zelden met de juiste documenten kan worden aangetoond en je dus mag aannemen dat het onzin is en tweede omdat er dus slechts 6 Franse Bulldogs uit het jaar 2021 zijn mét NHSB stamboom die echter op onjuiste gronden zijn afgegeven.

Helaas is dit voor de betrekkelijke leek volkomen onbegrijpelijk. Pups zijn schaars. Niet omdat ze niet gefokt worden, maar omdat de vraag het aanbod vele malen overtreft. Het is en blijft onduidelijk hoe en waar je voor een pup moet kijken, zelfs als je héél goed je huiswerk doet.